Spór między gromadą z Kozłowic, a Andrzejem Ogińskim

W XVIII wieku starostą guzowskim został Andrzej Ignacy Ogiński (1740-1787). Ożenił się z wdową po Celestynie Łubieńskim (1729-1759) i Janie Prosperze Potockim (1734-1761) czyli Paulą z Szembeków (1737-1798).
W roku 1783 nakazał dokonać pomiarów gruntów. Rezultat był taki, że mieszkańcy Kozłowic wykorzystywali więcej gruntów niż im się należy. Regulacje gruntów dotyczyły również innych pobliskich wsi w Wiskickiej parafii (tj. Guzów, Czerwona Niwa, Stare Wiskitki, Wola Miedniewska i Sokule). Z zebranych gruntów Ogiński planował utworzyć nowy folwark, którego nie było w Kozłowicach.
Zabranie lokalnych łąk i narzucenie dodatkowych podatków nie spodobało się chłopom z Kozłowic więc wytoczyli skargę do referendarii koronnej przeciwko Ogińskiemu.W imieniu chłopów wystąpili wójt Jakub Marczak, podwójci Kazimierz Skroński, Antoni Jaroń, Andrzej Szczepaniak i Piotr Adamiak.
W 1785 sąd koronny postanowił wysłać komisarzy do sprawdzenia tej sprawy. Ci wydali niekorzystny dla Kozłowiczan wyrok 1 maja 1786 roku. Po rozpatrzeniu odwołań ostateczny wyrok zapadł 19 czerwca tego samego roku. Oddalono skargi mieszkańców. Ustalone zostały podziały gruntów jak i rozpisane obowiązki i podatki dla mieszkańców. Oddalono również pretensje do wybrańców tj. Tomasza Sodosia, Kazimierza Kowalskiego, Michała Frankowskiego i Gabriela Ignaczaka.
Na końcu sprawy wymieniono jeszcze kilku mieszkańców Kozłowic, który zgłaszali swoje problemy, a mianowicie:

- Kazimierzowi (brak nazwiska) zasądzono 50 złp za konie zabrane przez ur. Dłużewskiego
- Mikołajowi Jaroniowi zasądzono oddanie 1 korca żyta, który wziął sobie ekonom Sokulski
- Antoniemu Nietrzebce za wycinanie drzewa w borze nocą (został on postrzelony przez leśniczego) zasądzono, że drzewo to przepada.

W 1787 jeszcze do sądu wpłynęło zażalenie od Andrzeja Ogińskiego, że mieszkańcy wymienionych wcześniej wsi nie stosują się do werdyktu tj. porzucają pola bądź nie chcą ich uprawiać. Więcej żadnych konkretnych osób nie wymieniono w sprawie. O jej szczegółach można poczytać korzystając z poniższych źródeł.

Pokusiłem się także zestawić wspomnianych chłopów z metrykami z parafii Wiskitki. Tym bardziej mnie to interesowało gdyż większość z nich to moi przodkowie.

gromada z Kozłowic:

Jakub Marczak - wójt, prawdopodobnie syn Szymona i Małgorzaty Marczaków. Urodzony ok. 1737 (prawdopodobnie we wsi Sokule). W 1766 żeni się z Sabiną Jakubiak, wdową po Franciszku Jakubiaku, który prawdopodobnie był wcześniej wójtem. Miał brata Walentego, który był moim przodkiem, Sabina również, bo mam Jakubiaków w drzewku. Zmarł krótko przed ostatnim zażaleniem Ogińskiego w 1787 (niestety nie podano przyczyny zgonu, sam Ogiński również zmarł w tym roku).

Kazimierz Skroński  - podwójci, prawdopodobnie syn Franciszka i Heleny Skrońskich. Urodzony ok. 1731 roku, prawdopodobnie w Kozłowicach. Rodzina nosiła jeszcze przydomek Mądrzak. Przed 1760 ożenił się z Brygidą (akurat wtedy jest luka w aktach małżeństw). Był ojcem Marianny, dla której mój przodek Antoni Frynia przeniósł się z Drzewicza do Kozłowic. Kazimierz zmarł w 1791 roku w Kozłowicach.

Antoni Jaroń - generalnie w tamtych czasach było dużo Jaroniów, którzy przyjęli inne przydomki jak Brysiak lub Adamiak. Prawdopodobnie chodzi o Antoniego Jaronia (gdyby chodziło o Brysiaka to raczej podano by to nazwisko jak w przypadku Adamiaka), który w 1772 ożenił się z Katarzyną Marczak (prawdopodobnie siostrą Jakuba wójta). Antoni urodził się ok. 1737 zapewne w Kozłowicach. Jak mi wyszło z zestawienia aktów, był synem Adama Jaronia i Elżbiety co wiem z innego mojego artykułu: link. Umarł w 1807 roku w tej samej wsi gdzie mieszkał.

Andrzej Szczepaniak - urodzony ok. 1725. Prawdopodobnie syn Szczepana. Występował również pod nazwiskiem Wójcik (Wuycik), może dlatego, że był blisko związany z wójtem. Miał żonę Mariannę Pindor z par. Kaski. Jego syn Mateusz był moim przodkiem. Andrzej zmarł w 1795 w Kozłowicach.

Piotr Adamiak - inaczej Jaroń, syn Adama Jaronia, więc był również bratem Antoniego Jaronia. Urodzony ok. 1743 zapewne w Kozłowicach. 2 razy się żenił. W 1772 z Łucją Nietrzebka, a w 1789 z Krystyną Nietrzebka (nie wiem jak obie panie były ze sobą spokrewnione). Z drugiego małżeństwa mieli córkę, Katarzynę, która wyszła za mąż za Piotra Nowakowskiego (oboje to moi przodkowie).
Piotr zmarł w 1793 roku.

wybrańcy:

Tomasz Sodoś - pochodził z parafii Kaski. W 1763 ożenił się z Apolonią Jaroń (zapewne spokrewniona z innymi Jaroniami). Zmarł w 1793 w wieku ok. 60 lat.

Kazimierz Kowalski - kowal, prawdopodobnie w 1794 jako wdowiec ożenił się z Katarzyną Sobieską. Potem już pod nazwiskiem Wojnowski ponownie się ożenił w 1804 z Agatą Stypuła. Zmarł ok 1812 roku, bo rok później jego żona zgłasza zgon dziecka jako wdowa. Jest jeszcze zgon Kazimierza Kowalskiego w 1795 jako 60l osoby.

Michał Frankowski - nie namierzyłem tej osoby, nie wiem kto to.

Gabriel Ignaczak - syn Jana Ignaczaka (również wybrańca) urodzony w 1759 w Kozłowicach, z matki Urszuli. W 1791 ożenił się z Zofią Nowakowską. Mieli 1 syna, który zmarł za młodu. Potem wychowywali razem przybrane dziecko Franciszka. Gabriel zmarł w 1842 roku.

 pozostali:

Mikołaj Jaroń - a dokładnie Brysiak, urodzony ok 1734 roku. W 1767 ożenił się z Heleną Gałązka (jej rodzice tj. Roch i Barbara byli również moimi przodkami). Możliwe, że miał braci tj. Walentego, Jana i Antoniego. Zmarł w 1814 roku w Kozłowicach. Nie wiem jak był spokrewniony z moimi Jaroniami.

Antoni Nietrzebka - ur ok. 1707 wg wieku z metryki zgonu, ale urodził się później. 2 razy żonaty (1 ślub w 1760 z Brygidą Sodoś, a potem  1778 z Marianną Sobieską). Z obu małżeństw doczekał się 14 potomków, z których oczywiście nie wszyscy dożyli dorosłości. Podejrzewam, że w jakiś sposób był spokrewniony z moim Janem Nietrzebką (synem Gabriela) i żonami Piotra Adamiaka. Zmarł w 1800 roku w Kozłowicach.



Księgi Referendarii Koronnej z drugiej połowy XVIII wieku - tom 2
nr spraw: (33) 237, (46) 311, 62

Zasoby AGAD:

Sygn.: Ks. Ref. 59
Daty: 1784-1786
Opis: Oprawa półskórek (XIX w.). Na grzbiecie nalepka z sygnaturą: "Akta Referendarskie Nr 59 z 1784-1786". Na przedniej okładzinie: "Akt Referendarskich Protokuł Manuałowy od 1784-1786", k. 557-911 + 3 nlb. (jest to dalszy ciąg foliacji Ks. Ref. 58).
Dawna Sygn.: "59, 1784-1786" (XIX w., Bentkowski).


Sygn.: Ks. Ref. 60
Tytuł: "Akt referendarskich komparycyjonarz od roku 1781-1788".
Daty: 1781-1788
Opis: Oprawa półskórek (XIX w.), k. 1 tytułowa + 1-225 + 2 nlb.
Dawna Sygn.: "60, 1781-1788" (XIX w., Bentkowski).

Sygn.: Ks. Ref. 61
Daty: 1787-1789
Opis: Oprawa półskórek (XIX w.). Na przedniej okładzinie nalepka z napisem: "Akt Referendarskich Protokoł Manuałowy od r. 1787-1789", k. 1 tytułowa + 912-1269 + 1 nlb. (jest to dalszy ciąg Ks. Ref. 59).
Dawna Sygn.: "61, 1787-1789" (XIX w., Bentkowski).

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/4/6/sygn.%2059/pages/PL_1_4_6-59_0804.htm
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/4/6/sygn.%2060/pages/PL_1_4_6-60_0130.htm
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/4/6/sygn.%2060/pages/PL_1_4_6-60_0166.htm
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/4/6/sygn.%2061/pages/PL_1_4_6-61_1000v.htm

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz