Gazety o Wiskitkach #4

Zacząłem przeglądać kolejne strony zawierające archiwalne gazety. Skupiłem się głównie na polonie oraz bibliotekach cyfrowych. Jest tam masa archiwaliów. Na niektórych stronach są dobre wyszukiwaki, pozwalające wyszukiwać frazy z treści tekstu. To ułatwia wynajdywanie odpowiednich. W ten sposób udało mi się opracować kolejną listę ciekawych gazet z artykułami dot. Wiskitek. Zapraszam do lektury:

Znalazłem też trochę nowych artykułów o mojej rodzinie, dorzuciłem do tego poprzednie zestawienie i tak oto powstała nowa lista: link

Gdzie jest krzyż?

Stare Kozłowice to wieś położona obok Wiskitek (woj. mazowieckie). Od około 1790 roku zamieszkiwali ja moi bezpośredni przodkowie po mieczu. Wtedy były po prostu tylko Kozłowice. Najstarsza pisemna wzmianka o tej wsi sięga roku 1380 - źródło. Około 1864 roku zaczęto rozróżniać Stare i Nowe Kozłowice (informacja z metryk). Te pierwsze mieszczą się na drodze między Wiskitkami, a Żyrardowem. Jak dowiedziałem się kiedyś z książki Ewy Adamiak-Pawelec "Stare Kozłowice dawniej i dziś" na posesji moich przodków znajdował się krzyż. Było to jedno z 4 takich miejsc w całej wsi. Przyjeżdzając na Wszystkich Świętych często go mijałem, gdyż stał przy samej drodze.

Kilka dni temu dowiedziałem się, że krzyż ten został usunięty. Ktoś pociął go na kawałki piłą spalinową. Według artykułu zamieszczonego w Życiu Żyrardowa toczy się postępowanie w tej sprawie. Mieszkańcy wsi stracili swoje miejsce kultu i spotkań, i to niedługo przed majówkami. To tyle jeżeli chodzi o bieżące fakty.

Próbowałem dowiedzieć się nieco o historii tego krzyża. Niestety z racji odległości ciężko jest dotrzeć do właściwych źródeł i osób. Składając do kupy relacje od Pana Bogdana Jagiełły (historyka) , Pani Justyny Sydry (regionalistki), czy mojej dalszej rodziny dowiedziałem się, że ten krzyż stał we wsi od bardzo dawna.  Był oczywiście kilkukrotnie wymieniany i przestawiany. 

Podobno kiedyś znaleziono pod nim także szczątki ludzkie. Prawdopodobnie pochodziły z czasów powstania styczniowego, bądź którejś z wojen. Dokładniejsza wzmianka jest w rękopisie Zenona Dębowskiego, do którego nie udało mi się niestety dotrzeć.

Natomiast w 1964 roku krzyż po raz kolejny odnowiono i przestawiono na wydzielony kawałek działki Jana Fryni. Drewno pochodziło z dębu ściętego na posesji Nietrzebki. 

Krzyż ten stał aż do 8 kwietnia 2024 roku. Co roku mieszkańcy wsi modlili się przy nim. Jak się potoczą dalsze losy tej sprawy? Na ten moment nie wiadomo. Jeżeli dowiem się czegoś nowego, bądź ustalę więcej szczegółów dot. historii krzyża to zaktualizuję ten post.

Zdjęcia krzyża z 2019 roku

źródło: własne

W międzyczasie znalalazłem trochę czasu, aby usiąść do aktualizacji indeksów z Wiskitek. Na razie ukończyłem zgony z 1917 roku. Niebawem wezmę się za kolejne lata.