Indeksując akty metrykalne oraz szukając informacji o przodkach z Wiskitek przed oczami przewinęło mi się sporo różnych nazw miejscowości. Część z nich nadal istnieje do dziś, inne odeszły w zapomnienie bądź zmieniły swoje nazwy. Na podstawie opracowanych indeksów chciałem przygotować mały spis miejscowości wraz z ich odmianami i innymi nazwami. Może pomoże to komuś podczas poszukiwań swych przodków. Nieraz np. kiedy nazwisko się nie zgadza warto porównać indeksy po imionach i dodatkowo miejscowościach. Wtedy łatwiej jest dopasować pewne osoby. Poniżej lista miejscowości, które do XX w. przewinęły się przez parafię (pominąłem kilka, które ewidentnie należą do innych parafii, a tam pojawiały się sporadycznie).
Wiskitki - główna miejscowość z kościołem.
Szpital - chodzi o szpital w Wiskitkach, aktualnie chyba nie ma. Są raczej przychodnie. Podaję tylko dlatego, że niektóre akty były wystawione z takim tytułem.
Poświętne - z tego co się orientuje to były ziemię w pobliżu kościoła, należące do niego. Aktualnie nie występuje.
Guzów - od lat siedziba różnych lokalnych władców, aktualnie parafia mieści się w kaplicy obok pałacu Sobańskich. Trwają prace nad nowym kościołem.
Czerwona Niwa - kiedyś należała do Wiskitek, do Kurdwanowa, aktualnie do parafii Guzów
Starowiskitki - jedna z najstarszych wiosek w parafii.
Kozłowice - jedna z najstarszych wiosek w parafii. Aktualnie Kozłowice Stare i Nowe od końcówki XIX wieku.
Miedniewice - inaczej też Sanktuarium, bo faktycznie znajduje się tam Sanktuarium, które obecnie jest odrębną parafią. Kiedyś Miedniewice należały do parafii w Wiskitkach, potem od 1776 do parafii w Szymanowie.
Babskie Budy - inaczej Baby lub Rózin, aktualnie należą do parafii w Miedniewicach
Czarna - inaczej Budy Czarne. Nie trafiłem na żadne wzmianki o tej wsi co się z nią później stało.
Holendry Guzowskie - inaczej Budy Guzowskie lub Olendry Guzowskie. Podejrzewam, że mogła to być część wsi Guzów albo inna wieś, która zmieniła swą nazwę.
Bieganów - inaczej też Budy Bieganowskie. Bieganów obecnie należy do parafii Międzyborów.
Młyn Szyszka - inaczej Szyszka. Jeden z najstarszych okolicznych młynów. Znajdował się gdzieś w okolicy obecnego Żyrardowa
Jesionka - Jasionka lub Budy Jasionka. Od XX w. jest tam samodzielna parafia.
Żyrardów - inaczej młyn Ruda, Ruda, Ruda Guzowska Budy Ruda albo Budy Rudzkie. Wiele nazwa, a jedna miejscowość. Do końca XIX należała do parafii Wiskitki. Aktualnie jest to jedno z większych miast (z bogatą historią) w okolicy z kilkoma kościołami.
Wola Miedniewska - inaczej Budy Wola lub Wola. Aktualnie wieś należy do parafii Guzów.
Grądy - inaczej Budy Grądy lub Grondy. Obecnie wieś należy do parafii Międzyborów.
Henryszew - inaczej Woźbin. Wieś swą nazwę wzięła od imienia Henryka, syna Feliksa Łubieńskiego. Powstała ok. roku 1804 kiedy to Feliks Łubieński sprowadził na te ziemie kolonistów z różnych rejonów Europy. Obecnie wieś należy do parafii Międzyborów.
Franciszków - inaczej Niedźwiadna. Wieś swą nazwę wzięła od imienia Franciszka, syna Feliksa Łubieńskiego. Powstała ok. roku 1804 kiedy to Feliks Łubieński sprowadził na te ziemie kolonistów z różnych rejonów Europy. Aktualnie wieś należy do parafii Jesionka.
Józefów - inaczej Sucha. Wieś swą nazwę wzięła od imienia Józefa, syna Feliksa Łubieńskiego. Powstała ok. roku 1804 kiedy to Feliks Łubieński sprowadził na te ziemie kolonistów z różnych rejonów Europy.Aktualnie wieś należy do parafii Jesionka.
Piotrowiny - Kolonie lub Budy Piotrowin. Wieś swą nazwę wzięła od imienia Piotra, syna Feliksa Łubieńskiego. Powstała ok. roku 1804 kiedy to Feliks Łubieński sprowadził na te ziemie kolonistów z różnych rejonów Europy. Aktualnie dzielnica Żyrardowa.
Konstancja - wg informacji w internecie wieś należy do parafii Guzów. Ja natomiast nie widzę jej nigdzie na mapie. Możliwe, że nie istnieje, bo to był folwark.
Mariampol - Marienpol. Mała wieś aktualnie w parafii Międzyborów.
Teklinów - obecnie dzielnica Żyrardowa. Wieś swą nazwę wzięła od imienia Tekli, drugiej żony Feliksa Łubieńskiego. Powstała ok. roku 1804 kiedy to Feliks Łubieński sprowadził na te ziemie kolonistów z różnych rejonów Europy.
Feliksów - wieś swą nazwę prawdopodobnie wzięła od imienia swego założyciela czyli Feliksa Łubieńskiego. Powstała ok. roku 1804 kiedy to Feliks Łubieński sprowadził na te ziemie kolonistów z różnych rejonów Europy. Wieś cały czas należy do parafii Wiskitki.
Sokule - wieś cały czas należy do parafii Wiskitki.
Tomaszew - inaczej Budy Tomaszewskie. Należy do parafii Wiskitki.
Oryszew - wieś do 1776 roku należała do parafii Wiskitki, potem do Szymanowa. Jest Nowy Oryszew i Oryszew-Osada. Część Nowego Oryszewa podlega pod Guzów. Reszta wraz z Osadą pod Szymanów. Kiedyś wieś należała do lokalnych władców.
Drzewicz - wieś do 1776 roku należała do parafii Wiskitki, potem do Szymanowa. Aktualnie są wsie Stary i Nowy Drzewicz, które znowu należą do Wiskitek. Kiedyś wieś należała do lokalnych władców.
Benenard - inaczej Tadzin lub Budy Benenard. Aktualnie wieś podlega pod Żyrardów.
Różanów - aktualnie przynależy do parafii Kurdwanów.
Duninopol - inaczej też Dominopol. Akta z tej wsi pojawiały się w parafii Wiskitki. Wieś należała do parafii Szymanów i tak też jest do dziś.
Holendry Kaskie - inaczej Olędry, Olędry Kaskie, Budy pod Holędrami. Aktualnie nie posiadam informacji co stało się z tą wsią.
Jaktorów - inaczej Budy Jaktorowskie. Kiedyś parafia należała do Wiskitek, później od XVIII do XX wieku do Grodziska Mazowieckiego. Aktualnie jest tam kościół.
Sade Budy - inaczej Sade Góry. Aktualnie należą do parafii Międzyborów.
Łubno - obecna parafia znajduje się w Jesionce.
Studzieniec - inaczej Budy Studzieniec, kiedyś parafia w Mszczonowie, część metryk również w Wiskitkach, aktualnie parafia w Puszczy Mariańskiej
Studzieniec - inaczej Budy Studzieniec, kiedyś parafia w Mszczonowie, część metryk również w Wiskitkach, aktualnie parafia w Puszczy Mariańskiej
Jak widać sporo było tych miejscowości. Przynależności do parafii zmieniały się wielokrotnie. Aktualnie Wiskitki nie pełnią już roli centralnego miasta w regionie. Nawet Żyrardów chyba ma już swoje lata świetności za sobą. W skład parafii w Wiskitkach wchodzą takie miejscowości jak:
Cyganka, Drzewicz Nowy, Drzewicz Stary, Działki, Feliksów, Kozłowice Nowe (nry 1-40), Kozłowice Stare, Morgi, Sokule, Starowiskitki, Starowiskitki Parcel, Tomaszew, Wiskitki
Aktualna mapa:
Bieganów i Budy Bieganowskie to ta sama miejscowość. Wzięła nazwę od rodziny Bieganowskich - moich przodków, Wcześniej myślałem, że nazwisko Bieganowski jest od nazwy miejscowości - a jest na odwrót.
OdpowiedzUsuńDlaczego napisałeś, że Łubno to Studzieniec? Łubno to wieś w okolicach Antoniewa i Jesionki - po drugiej stronie torów kolejowych niż Studzieniec. Studzieniec, w których był i jest zakład poprawczy znajdują się tak między Walerianami a Puszczą Mariańską. Chyba, że masz jakieś ustalenia o tym, że był jakiś drugi Studzieniec tożsamy z Łubnem. Skąd taka informacja?
OdpowiedzUsuńEwa Piórkowska
Poprawiłem Bieganów orz Łubno/Studzieniec.
OdpowiedzUsuńCo do 2 przypadku to taką informację wziąłem z ksiąg metrykalnych.
Przykładowo w księdze U 1802-1820 jest napisane na górze przy miejscowościach Łubno czyli Studzieniec.
Budy Guzowskie wskazują, że to mogła być miejscowość oryginalnie zamieszkiwana przez budników, którzy ze swojej natury byli ludźmi wędrownymi. Po wyeksploatowaniu lasu w danej okolicy przenosili się w inne miejsce. Puszcza Wiskicka była terenem działań budników.
OdpowiedzUsuńCo do alternatywnych nazw z członem Holenderskie/Olenderskie, mogą one wskazywać niekoniecznie, że mieszkańcami mieli być Holendrzy, ale że miejscowość była założona na prawie takim jak kolonie holenderskie w I RP tzn. mieszkańcy byli ludźmi wolnymi, z prawem do dziedziczenia dzierżawionej ziemi i prawej do zarabiania na tej ziemi.
Jeden z przodków urodził się i zmarł co prawda w nieco oddalonej Zabłotni, ale wnosząc po miejscu urodzenia syna mieszkał na przełomie XVIII i XIX wieku w Budach Guzowskich. Jak się tam znalazł i dlaczego nie mam bladego pojęcia.
Jarek
j.rzepecki (małpa) outlook.com
Metryka Koronna MK192 f 40.v
Usuń"1645 czerwiec 9 Warszawa
Władysław IV, król polski, pozwala olendrom osiedlić się na gruntach wsi: Baranów, Jaktorów, Kaski i Szczawinek na ziemi sochaczewskiej"
Z osadnikami zawarto kontrakt na prawie olenderskim (dzierżawa 50 letnia z prawem przedłużenia, czynsz, brak pańszczyzny). Wg ostatniej lustracji województwa rawskiego (1789 r.) mieszkańcy tych osad nadal legitymowali się kontraktem zawartym z wojewodą Radziejowskim (co by oznaczało, ze kontrakt był przedłużany).
Radziejowski zawarł jeszcze kilka innych kontraktów - m. in. dot. to Wiskitek.
Wracając do Guzowa to pod Hipolitowem w lesie jest leśniczówka Guzów są lasy guzowskie na mapach te okalające Żyrardów oraz miejscowość Rotów którą można znaleźć na mapie to była pierwotna siedziba Guzowa gdy rzeka Sucha albo Nida wyschła Guzów został przeniesiony w to miejsce które teraz jest.
OdpowiedzUsuń